In the loving memory of Edith

Dinsdagmiddag 11 december 2012 (14:15, Kamer K) woonde ik de presentatie bij van het Vijfde verslag (2010-2011) aan de Wetgevende kamers van de Federale controle- en evaluatiecommissie euthanasie.

  Met betrekking tot gevallen zoals dat van Edith blijkt dat : 

(i) de statistieken omvatten de gevallen niet van zwaar psychisch lijdende patiënten die suïcide pleegden na ontvangst van ontoereikende informatie of na vernomen te hebben dat hun euthanasie aanvraag geweigerd werd. Hoeveel suïcide zijn het gevolg niet van een onjuiste toepassing van de Wet betreffende euthanasie en de Wet betreffende de rechten van de patiënt? Omdat deze mensen deze wetten niet kenden ? Omdat ze niet wisten dat ze wettelijk konden medisch geholpen worden om menswaardig te sterven ? Omdat hun artsen zich niet bewust waren van deze Wetten? Omdat om verschillende redenen hun artsen hen onjuiste informaties hebben gegeven ? Omdat hun naasten ook niet waren of werden geïnformeerd ? Hoe zouden deze suïciden in aanmerking kunnen genomen worden tijdens toekomstige evaluaties van de Wet betreffende euthanasie ? Zou het niet aangewezen zijn hierover expliciete vragen te stellen bij de volgende jaarlijkse evaluatie? Om een vollediger beeld te hebben over de toepassing of niet-toepassing van de Wet betreffende euthanasie  ?

(ii) in geval van weigering, blijft de vraag gesteld met betrekking tot de “verwijsplicht” van de patiënt die naar euthanasie vraagt op basis van psychisch lijden naar "levens einde” specialisten of instellingen waar hij kan geholpen worden, waar zijn vragen kunnen beantwoord worden . Momenteel is het de patiënt zelf die in geval van weigering een andere arts moet zoeken! Is zoeits aanvaardbaar ​​terwijl de patiënt al in diepe nood verkeerd en gezien hij zo zwaar door zijn ziekte gepest wordt dat hij zijn assertiviteit capaciteiten grotendeels kwijt is ! Is dit geen onmenselijke behandeling? Onnodige marteling? Als een arts weigert zou zijn instelling deze verplichting niet moeten overnemen? Hoe lang zal dergelijke  "weigering van hulp aan mensen in zwaar lijden" moeten getolereerd worden ?

(iii) de voorlichting van de bevolking en de opleiding van artsen, en psychiaters in het bijzonder, blijven actueel. Hoewel er initiatieven bestaan, moeten voorlichtingscampagnes explicieter worden gegeneraliseerd voor de burgers en het medisch korps. Hoewel het “levenseinde” thema al wordt besproken in bepaalde universitaire thematische soms optionele opleidingen, zou het moeten opgenomen worden als een specifiek thema in de algemeen universitaire opleiding van de toekomstige artsen en verpleegkundigen.

(iv) volgens welke bio-ethische criteria wordt iemand in zwaar psychisch lijden behandeld die aan de voorwaarde van de Wet beantwoorden en die toch zijn euthanasie aanvraag geweigerd werd ? Welke deontologische regels verplichten hem onder zeer moeilijk te meten palliatieve medicatie te plaatsen, die vanwege de resulterende psychische en fysische ups and downs, alleen maar zijn lijden, zijn agonie verlengen?

Veschillende onderwerpen werden besproken tijdens de uitwisselingen die op deze presentatie volgden:  

- Weinig patiënten worden op basis van psychisch lijden alleen euthanaseert. In de meeste gevallen worden pyschich en fysiek lijden vermeld in dezelfde euthanasie verklaring ;
 
- De wet geeft niet aan hoe de euthanasie moet worden toegepast;
 
- Het woord "serene" is het meest gebruikte woord om de atmosfeer rond euthanasie te beschrijven. Een arts verklaarde: "... de meest serene dood van mijn carrière ... ";
 
- verschil in euthanasie % tussen (F) en (N) gedeelte van ons land. Wat zou dit kunnen uitleggen? Franstalige artsen voeren weinig euthanasie uit. Er komen minder vragen in de Franstalige regio. Aanvragen worden er minder goed door de artsen ontvangen. Er zou dus inspanningen moeten geleverd worden om: (i) het publiek beter te informeren, (ii) de artsen beter op te leiden. De Franstalige artsen staan minder comfortabel tegenover euthanasie dan de Nederlandstalige. Er bestaat wel het " EOL" Forum. Een deel van het probleem in (F) gedeelte is een gewetenskwestie niet, maar eerder een vrees om een te weinig of niet gekende medisch daad uit te voeren, waarvoor nooit werd getraind of die nooit werd uitgeoefend. In Vlaanderen bestaat er een informatie forum " LEIF" opgemaakt na het stemmen van de Wet. Via dit forum werden ook artsen opgeleid. De Nederlandstalige artsen worden opgeleid en geïnformeerd. Het tijdschrift "Lijfblad" is in zijn zesde editie. Het wordt gratis verspreid via de apotheken. Veel artsen begrijpen toch palliatieve zorg of euthanasie niet. Aanvullende informatie over "levenseinde" is dus noodzakelijk. Deze moet als een “levenseinde” geheel aangepakt worden. Het is belangrijk tijdens de academische opleiding deze “levenseinde” thema zowel in (F) als in (N) gedeelte va het land te dwingen ;

- Is het aangewezen om de geldigheidsduur van de "wilsverklaringen" te verhogen? Een unieke wilsverklaring ? ;

-  verband tussen euthanasie weigeren en het aanzetten tot suïcide ? Dit was het geval met Edith. Ze zien er talrijk uit die niet in de euthanasie statistieken opgenomen werden. Hoeveel zelfmoorden gebeuren als gevolg van een verkeerde toepassing van de wet ? ;
 
- Aanpassing van de Wet, ja, maar een wet hoef niet precies te zijn, het hoef normatief en 'abstract' blijven;

- gewetensclausule van artsen, instellingen ... ;
 
- Wat is het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie. Palliatieve sedatie / coma (Met vragen als : mening van de patiënt? mening van zijn naasten wat rouwproces betreft ?) vindt plaats aan het einde van het pad. Euthanasie (op verzoek van de patiënt) dient het leven te eindigen. Palliatieve sedatie is veel hoger in Franstalig gedeelte dan in Vlaanderen. Momenteel is er veel meer palliatieve sedatie (van 8.000 tot 16.000) omdat artsen misschien meer empathisch zijn, of dat zij dat als een substituut voor euthanasie gebruiken? Subcutane toedienen van palliatieve sedatie is niet eenvoudig. Het risico op fouten en verhoogde lijden staat groot. Zijn de  lage aantallen euthanasie in (F) België niet te wijten aan gebrekkige rapportage?  
 
- bestaan er problemen van conflicten tussen de wensen van de patiënt en de adviezen van zijn naasten? Wat bijvoorbeeld het rouwproces betreft? ;

- Wat gebeurt er met de gevallen van "geen antwoord" of " gewetensclausule" of "vrijheidsruimte" op verzoeken om euthanasie? Ontsnappen die aan de statistieken? ;
 
- Moet een verplichting niet ingevoerd worden om de patiënt door te verwijzen (verwijsplicht) naar "levenseinde" specialisten waar hij kan geholpen worden, waar op zijn vragen kan geantwoord worden? Momenteel is het de patiënt zelf die in geval van weigering een andere arts moet vinden! ;
 
- Een arts kan een “verwijsplicht” weigeren. Zou zijn instelling deze plicht dan niet moeten overnemen?  
 
- het aandacht moet getrokken worden naar de "verplichting de patiënt te verwijzen” in geval van "geen antwoord";
 
- wat met minderjarigen en dementen?

- Er bestaat nog geen echte "evaluatie van de Wet "en "haar tekortkomingen" gebeurd.
 
- Het geval van Hugo Claus : op enkele weken na kon zijn euthanasie hem geweigerd worden!

- De wet heeft euthanasie op een bepaalde manier omschreven (om iemands leven te beëindigen op zijn verzoek). Et bestaan andere gevallen waarin het verzoek van de patiënt moeilijk of onmogelijk is (minderjarigen, dementen, hersenkanker ...). Deze verschillende gevallen dienen niet in éénzelfde Wet vermengd worden anders loop men het risico te verliezen wat reeds verworven werd.
 
- Emancipatorisch effect van de Wet;
 
- Acharnement thérapeutique / Therapeutische hardnekkigheid;
 
- 25 jaar geleden beweerden klinieken palliatieve zorgen niet nodig te hebben (omdat niemand bij hen stierf !!!), tegenwoordig beweren zij dat ze euthanasie niet nodig hebben (omdat palliatieve zorgen genoeg zijn!!!) . Dit toont de evolutie van mentaliteiten aan. Er valt dus nog verder gewerkt te worden!