In the loving memory of Edith

For an abstract in Dutch, see below.

Euthanasia requests, procedures and outcomes for 100 Belgian patients suffering from psychiatric disorders: a retrospective, descriptive study. BMJOpen : An open access, online-only general medical journal dedicated to publishing research from all disciplines and therapeutic areas

Authors : Lieve Thienpont1, Monica Verhofstadt2, Tony Van Loon3, Wim Distelmans3, Kurt Audenaert4, Peter P De Deyn5,6,7. Author Affiliations : 1University Hospital Brussels, Brussels, Belgium; 2MSc student at the Open University of the Netherlands, Heerlen, The Netherlands;  3Free University of Brussels, Brussels, Belgium;  4Department of Psychiatry, Ghent University Hospital, Ghent, Belgium;  5University of Antwerp, Institute Born-Bunge, Wilrijk, Belgium;  6University of Groningen, University Medical Center Groningen, Groningen, The Netherlands; 7Middelheim General Hospital, ZNA, Antwerp, Belgium

Abstract. Objectives To identify patterns in euthanasia requests and practices relating to psychiatric patients; to generate recommendations for future research. Design Retrospective analysis of data obtained through medical file review. Setting Outpatient psychiatric clinical setting in the Dutch-speaking region of Belgium, between October 2007 and December 2011; follow-up at the end of December 2012. Participants 100 consecutive psychiatric patients requesting euthanasia based on psychological suffering associated with psychiatric disorders (77 women, 23 men; mean age 47 years; age range 21–80 years). Main outcome measures Patient sociodemographic characteristics; diagnoses; decisions on euthanasia requests; circumstances of euthanasia procedures; patient outcomes at follow-up. Results Most patients had been referred for psychiatric counselling by their physician (n=55) or by LEIF (Life End Information Forum) (n=36). 90 patients had >1 disorder; the most frequent diagnoses were depression (n=58) and personality disorder (n=50). 38 patients required further testing and/or treatment, including 13 specifically tested for autism spectrum disorder (ASD); 12 received an ASD diagnosis (all Asperger syndrome). In total, 48 of the euthanasia requests were accepted and 35 were carried out. Of the 13 remaining patients whose requests were accepted, 8 postponed or cancelled the procedure, because simply having this option gave them enough peace of mind to continue living. In December 2012, 43 patients had died, including 35 by euthanasia; others died by suicide (6), palliative sedation (1) and anorexia nervosa (1).  Conclusions Depression and personality disorders are the most common diagnoses in psychiatric patients requesting euthanasia, with Asperger syndrome representing a neglected disease burden. Further research is needed, especially prospective quantitative and qualitative studies, to obtain a better understanding of patients with psychiatric disorders who request euthanasia due to unbearable psychological suffering.

Strengths and limitations of this study. This is the first report on a relatively large (n=100) series of requests for euthanasia exclusively from patients whose requests are based on unbearable and untreatable psychological suffering due to a psychiatric illness. This retrospective case note review draws attention to and deepens our understanding of the circumstances of a small but severely afflicted subgroup of psychiatric patients.  Selection bias was minimised by the inclusion of all consecutive cases that met the selection criteria within a specified time frame.  Owing to the retrospective study design, some potentially important determinants, such as personal and social background and the details of the psychiatric evaluation, were not systematically collected. The sample size limited the generalisability of the findings and the scope for detecting statistically meaningful differences based on determinants that may be associated with a euthanasia request being granted, refused or withdrawn.

Abstract in Dutch.

Euthanasie voor ondraaglijk psychisch lijden in 1 op 3 gevallen toegekend. HlN Woensdag 29 juli 2015. Eén op de drie patiënten die euthanasie vragen op basis van ondraaglijk psychisch lijden, overlijdt uiteindelijk na euthanasie. Dat blijkt uit een studie van zes Belgische artsen en wetenschappers, waarover de Artsenkrant dinsdag bericht. De studie van psychiater en Leif-arts Lieve Thienpont verschijnt binnenkort in het vakblad British Medical Journal (BMJ). Tussen oktober 2007 en december 2011 zijn 100 patiënten doorverwezen naar Thienpont voor psychiatrisch consult na hun aanvraag om euthanasie vanwege ondraaglijk psychisch lijden. Bij 48 van hen is de vraag ontvankelijk verklaard en bij 35 werd de euthanasie ook daadwerkelijk uitgevoerd. Twee anderen pleegden zelfmoord nog voor de euthanasie. Elf patiënten stelden de vraag uit of trokken die in. Van hen zeiden er acht expliciet dat de goedkeuring psychisch geruststellend was om de euthanasie uit te stellen. Onder druk van de familie trokken twee hun vraag opnieuw in. Eén patiënt was opgenomen in een penitentiaire instelling, waardoor de euthanasie niet kon plaatsvinden. Van de honderd patiënten waren negentig al eerder gediagnosticeerd met meer dan één psychiatrische aandoening, vooral depressie (58) en/of een persoonlijkheidsstoornis (50). Achtendertig zijn doorverwezen voor bijkomend onderzoek en/of behandeling. Daarbij zijn 12 patiënten met het Aspergersyndroom gediagnosticeerd. Van de 52 patiënten bij wie de aanvraag geen gevolg kreeg, trokken 38 hun aanvraag in nog voor de procedure was afgerond. Voor acht loopt de procedure nog. Vier maakten een einde aan hun leven, één patiënt stierf na palliatieve sedatie en één patiënte overleed aan haar aandoening. In België is euthanasie op basis van ondraaglijk psychisch lijden onder zeer strikte voorwaarden toegelaten. De aandoening moet ook onbehandelbaar zijn, er mag geen perspectief zijn op duurzame verbetering en er mag geen doeltreffende therapie beschikbaar zijn met degelijke resultaten.